Η μοναξιά αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ως σημαντικό πρόβλημα στις μέρες μας και πλεόν είναι «έπιδημία» με σοβαρές επιπτώσεις για την ψυχική και σωματική υγεία. Τελευταίες μελέτες εξετάζουν τα αίτια της αυξανόμενης μοναξιάς στις σύγχρονες κοινωνίες, τις επιπτώσεις της στη υγεία και τις στρατηγικές αντιμετώπισης.
Η μοναξιά είναι ένα υποκειμενικό συναίσθημα που περιγράφει την αίσθηση απομόνωσης και την έλλειψη κοινωνικών συνδέσεων. Παρά την τεχνολογική πρόοδο και την αυξημένη συνδεσιμότητα, τα ποσοστά μοναξιάς αυξάνονται ανησυχητικά σε διάφορες ηλικιακές ομάδες και πολιτισμούς.
Οι σύγχρονες κοινωνίες έχουν υποστεί σημαντικές αλλαγές στις κοινωνικές δομές και τον τρόπο ζωής. Η αύξηση των μονοπρόσωπων νοικοκυριών, η μετακίνηση για εργασία, και η μείωση των παραδοσιακών κοινοτικών δεσμών συμβάλλουν στη μοναξιά. Η ψηφιακή εποχή έχει επίσης μεταβάλλει τον τρόπο επικοινωνίας, μειώνοντας τις διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις.
Παρά το γεγονός ότι τα κοινωνικά δίκτυα παρέχουν τη δυνατότητα διατήρησης επαφών, συχνά αντικαθιστούν τις ουσιαστικές, πρόσωπο με πρόσωπο, επαφές με επιφανειακές διαδικτυακές αλληλεπιδράσεις. Αυτή η τάση μπορεί να ενισχύσει την αίσθηση απομόνωσης.

Ψυχολογικοί Παράγοντες
Η αλλαγή περιβάλλοντος με αφορμή της σπουδές ή τη καριέρα συχνά βάζουν το άτομο σε δυσκολία προσαρμογής και ατομικά χαρακτηριστικά όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση, το άγχος και η κατάθλιψη μπορούν να αυξήσουν την ευαισθησία στη μοναξιά. Επιπλέον, οι τραυματικές εμπειρίες και οι αλλαγές στη ζωή, όπως ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου ή το διαζύγιο, μπορούν να επιδεινώσουν τη μοναξιά.
Η μοναξιά συνδέεται άμεσα με την αύξηση των επιπέδων άγχους, κατάθλιψης και άλλων ψυχικών διαταραχών. Τα άτομα που βιώνουν μοναξιά είναι πιθανότερο να εμφανίσουν αυτοκτονικές σκέψεις και συμπεριφορές.

Σωματική Υγεία
Οι σωματικές επιπτώσεις της μοναξιάς είναι εξίσου ανησυχητικές. Έρευνες έχουν δείξει ότι η χρόνια μοναξιά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, υπέρτασης και εξασθένησης του ανοσοποιητικού συστήματος. Η μοναξιά έχει επίσης συνδεθεί με αυξημένη θνησιμότητα.

Αντιμετώπιση της Μοναξιάς
Η ενίσχυση της κοινωνικής υποστήριξης μέσω οικογενειακών και φιλικών σχέσεων είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση της μοναξιάς. Κοινωνικές δραστηριότητες όπως ομαδικά σπορ και ομάδες υποστήριξης μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη και διατήρηση των κοινωνικών συνδέσεων.
Σύλλογοι και ομάδες με ίδια ενδιαφέροντα όπως ελληνικές κοινότητες στο εξωτερικό μπορούν να δημιουργήσουν περιβάλλοντα που προάγουν την κοινωνική ενσωμάτωση. Παραδείγματα περιλαμβάνουν κοινοτικά κέντρα, προγράμματα εθελοντισμού και πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Ψυχολογική Υποστήριξη
Η θεραπεία, όπως η συστημική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να αντιμετωπίσουν τα αρνητικά συναισθήματα που σχετίζονται με τη μοναξιά και να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες παρατηρώντας και ‘δουλεύοντας’ μέσα από τα συστήματα που κινούνται ( περιβάλλον εργασίας, οικογένεια, ζευγάρι) εάν είναι απομονωμένα μέσω της θεραπείας είτε ατομικής είτε μιας ψυχοθεραπευτικής ομάδας αναπτύσσονται και μοιράζονται.
Η επιδημία της μοναξιάς αποτελεί σοβαρό ζήτημα δημόσιας υγείας που απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από την κοινωνία, τους επαγγελματίες υγείας και τους φορείς χάραξης πολιτικής. Η κατανόηση των αιτίων και των επιπτώσεων της μοναξιάς είναι το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών αντιμετώπισης και την ενίσχυση της ψυχικής και σωματικής ευεξίας των ατόμων.

Βιβλιογραφία
1. Hawkley, L. C., & Cacioppo, J. T. (2010). Loneliness matters: A theoretical and empirical review of consequences and mechanisms. Annals of Behavioral Medicine, 40(2), 218-227.
2. Holt-Lunstad, J., Smith, T. B., & Layton, J. B. (2010). Social relationships and mortality risk: A meta-analytic review. PLoS Medicine, 7(7), e1000316.
3. Peplau, L. A., & Perlman, D. (1982). Perspectives on loneliness. In L. A. Peplau & D. Perlman (Eds.), Loneliness: A sourcebook of current theory, research, and therapy (pp. 1-18). Wiley-Interscience.